Etik ilkeler ve Yayın Politikası

Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nin bilimsel yayın organıdır. Dergimizin kısaltılmış adı EÜ Dişhek Fak Derg’dir. Diş hekimliğine ait özgün ve bilimsel araştırmalar, olgu sunumları, derlemeler, editöre mektup ve kitap eleştirisi Türkçe veya İngilizce olarak yayımlanır. Hedef okuyucu kitlesi; araştırmacılar, diş hekimleri, diş hekimliği eğitimcileri ve öğrenciler olmak üzere başlıca diş hekimliği mesleği içerisinde yer alanlardır.

1.Etik prosedürler
Bilimsel bir çalışmaya dahil olan tüm paydaşlar (yazar, editör, hakem, yayıncı ve okuyucu), bilimin doğru bir şekilde ilerlemesine katkı sağlamayı amaçlar. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan bilimsel çalışmalarda bilimsel etik ilkelere uygunluk önemlidir. Bu etik ilkeler, COPE (Committee on Publication Ethics) tarafından hazırlanan yönerge esas alınarak dergimizce kabul edilmiştir.

Dergimiz “İnsan” öğesinin içinde bulunduğu tüm çalışmalarda Helsinki Deklerasyonu Prensipleri’ne uygunluk ilkesini kabul eder. Bu tip çalışmaların varlığında yazarların çalışmayı bu prensiplere uygun olarak gerçekleştirdiklerini, “Etik Kurul Onayı” (kurul adı, tarih ve sayı no ile) ve çalışma katılımcılarından “Bilgilendirilmiş Olur Formu” (Informed Consent) aldıklarını makalenin “Gereç ve Yöntemler” bölümünde belirtmeleri gerekmektedir. Ayrıca etik kurul onayı online olarak makale ile birlikte gönderilmelidir. Bu dergide insan unsuru taşıyan, insandan elde edilen materyal ve veri kullanılarak yapılan her türlü araştırma için (anket çalışmaları, çekilmiş insan dişleri de dahil olmak üzere) etik kurul onayı gereklidir.

Olgu sunumlarında hastanın kimliğinin ortaya çıkmasına bakılmaksızın hastalardan “Bilgilendirilmiş Olur Formu” (Informed Consent) alınmalıdır.

Araştırmaya ya da olgu sunumuna dahil olan hastaların gizliliğini dikkatli bir şekilde korumak, yazarların sorumluluğundadır. Hastaların kimliğini ortaya çıkarabilecek fotoğraflar olması durumunda, yayın onayı “Gereç ve Yöntemler” bölümünde belirtilmeli, hastanın veya yasal temsilcisinin imzalı izinleri online olarak makale ile birlikte gönderilmelidir.

“Hayvan” öğesinin bulunduğu çalışmalarda ise yazarlar, makalenin “Gereç ve Yöntemler” bölümünde Guide for the Care and Use of Laboratory Animals prensipleri doğrultusunda çalışmalarında hayvan haklarını koruduklarını ve hayvan deneyleri yerel etik kurulu onayını aldıklarını belirtmelidirler. Ayrıca etik kurul onayı online olarak makale ile birlikte gönderilmelidir.

Eğer makalede direkt veya indirekt ticari bağlantı veya çalışma için maddi destek veren kurum varlığı söz konusu ise yazarlar; kullanılan ticari ürün, ilaç, firma... ile ticari hiçbir ilişkisinin olmadığını veya varsa nasıl bir ilişkisinin olduğunu (konsültan, diğer anlaşmalar) editöre sunum/not sayfasında bildirmek zorundadır.

2.Yayın etiği

Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi çift-kör hakemlik ilkeleri ile yayımlanan ulusal/uluslararası, bilimsel, açık erişimli ve süreli bir dergidir. Bu dergide yayımlanan tüm yayınların yayım hakkı Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi Yayım Kuruluna aittir. Dergimize gönderilen makaleler aynı anda başka bir dergide inceleme sürecinde olmamalıdır. Ayrıca daha önce farklı bir dilde de yayımlanmamış olmalıdır. Dergideki yayınların fikir ve sonuçları yazar(lar)a aittir.

Gönderilen makaleler ilk olarak Baş-Editör ve/veya Editör tarafından tarafından görülür. İçerik veya nitelik olarak uygun görülmeyen makaleler bu aşamada reddedilir. Makale içerik ve nitelik olarak yeterli ise çift kör hakemlik sürecinden geçer. Hakemler makaleyi gönderildiği şekilde kabul edebilir, küçük veya büyük düzeltme isteğinde bulunabilir veya makaleyi reddedebilirler.
Dergimiz, editör ve/veya hakemler tarafından verilen geri dönüşlere göre yazarlardan analiz sonuçlarına ilişkin dosyaları isteme hakkına sahiptir. Makalelerde kullanılan verilerin manipüle edilmesi veya uydurma verilerin kullanılması gibi durumlar tespit edilirse, makale yazarının çalıştığı kuruma bu durum resmi yollardan bildirilir ve makale reddedilir.
Değerlendirme süresi ortalama 6 hafta olmakla birlikte hakemlik sürecinde yaşanan gecikmelerden dolayı bu süre uzayabilir. Makale kabul edildiği takdirde yazara kabul yazısı gönderilir. Makale, basılmadan önce son kontrol için, 3 gün içerisinde geri gönderilmek üzere yazışma adresindeki yazara son kez gönderilir. Kabul edilen makalenin hangi sayıda basılacağına yayın kurulu karar vermekle yetkilendirilmiştir.

3. Yayın Sıklığı
Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi yılda üç sayı olarak yayımlanır ve üç sayıda bir cilt tamamlanır. Yayın sırası, makale kabul tarihine göre belirlenir.

4. Açık Erişim Politikası

Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, bilimsel çalışmaların ilerletilebilmesi ve bilimsel verilerin birikerek geleceğe aktarılması amacıyla bilgiye kolay ulaşılabilir olması gerektiğini düşünerek, dergide yayımlanan tüm yazıları herkesin okuyabileceği, yararlanabileceği ve indirebileceği bir ortamda ücretsiz olarak sunar. Söz konusu bildirgede açık erişim, “bilimsel literatürün İnternet aracılığıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın, erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, tam metne bağlantı verilebilir, dizinlenebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir olması” anlamında kullanılmıştır. Bilimin bütün bir dünyadan kaynak alarak, çoğalarak gelişmesinde bilgi paylaşımının rolü çok büyüktür. Bu amaçla açık erişim, araştırmacılar ve okuyucular için büyük önem taşımaktadır. Bu sebeple bu dergide yer alan makaleler, yazarına ve orijinal kaynağa atıfta bulunulduğu sürece, kullanılabilir. Yazarlardan veya yayıncılardan izin alınması gerekmemektedir. Bu dergideki makalelere arama motorları, web siteleri, bloglar ve diğer dijital platformlar arasında ulaşılabilir.

5. Editörlerin sorumluluğu Dergiye sunulan makalelerin basılmasına baş editör ve bölüm editörü birlikte karar verir. Makaleler yazarların cinsiyeti, ırkı, dini inançları, cinsel yönelimleri, etnik ve coğrafi kökenleri, politika ile ilgili fikirleri dikkate alınmaksızın tarafsız ve şeffaf bir biçimde değerlendirilir. Yayımlanmasına karar verilen makalelerde içeriğin doğruluğu ve dergi için önemi, orijinalliği, anlaşılabilirliği çalışmanın geçerliliği ve derginin bütününe uygunluğu dikkate alınır. Editörler görevlerini yerine getirirken objektif ve adaletli bir biçimde hareket etmekle yükümlüdürler.

Editörler, doğabilecek çıkar çatışmalarını önlemek adına gerekli önlemleri almalıdırlar. Etik ihlali niteliğinde bir şikayet olması durumunda, derginin konu ile ilgili kurallarına, prosedürlerine bağlı kalarak gerekli işlemleri uygulamalıdırlar. Etik ihlali niteliğinde bir şikayete konu olan çalışma kime ait olursa olsun gerekli yaptırımları herkese eşit bir biçimde uygulamalıdırlar.

Editörler ve bu dergideki bütün çalışanlar, sunulan makalelerde bulunan herhangi bir bilgiyi, sorumlu yazar, hakemler, olası hakemler, diğer editörlük danışanları ve yayıncı dışında kimse ile paylaşamaz.

6.Hakemlerin Sorumlulukları
Hakemler, editörlerin karar verme ve düzenleme sürecine katkıda bulunmak amacıyla makaleyi objektif ve şeffaf bir biçimde zamanında incelemeli ve bu görevlerini yaparlarken de sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışmaları değerlendirmeye dikkat etmelidirler. Söz konusu çalışmalar değerlendirilirken nesnel argümanlar kullanılmalı, din, dil, ırk, cinsel yönelim, etnik köken ve politika ile ilgili fikirler karar sürecinde etkili olmamalıdır.
Hakemler, yayınlanacak çalışmaları incelerken bu çalışmaların kalitesini yükseltecek, dergiye ve bilimsel çalışma etiğine uygun olacak şekilde yönlendirmelerde bulunmalı ve bunu yazarlara yapıcı ve nazik bir dille aktarmalıdırlar.
Değerlendirmeye konu olan makale ve çalışmalar mutlaka gizli doküman olarak değerlendirilmelidir. Hakemler, editörler ve yazarlar tarafından sağlanan bilgilerin gizliliğini korumalı, gizlilik ilkesi gereği incelenen çalışmayı ve değerlendirme sürecini asla paylaşmamalıdır. Bu kurallara uyulmaması, kör hakemliğe aykırı uygulamaların belirlenmesi durumlarında uygun koşulların sağlanamamasından dolayı çalışmayı değerlendirmemelidirler.
Hakemler, değerlendirilen çalışmalarla alakalı yazar, kurum veya şirketlerden herhangi biriyle rekabetçi, işbirlikçi veya diğer ilişkilerden kaynaklanan çıkar çatışmalarının bulunduğu makaleleri değerlendirmeyi kabul etmemelidir.
Hakemler incelenen çalışmaların içeriğinde yer alan ve diğer basılı çalışmalardan alıntı yapılan kısımların kaynakça bölümünde atıfta bulunulmadığı durumları belirlemelidirler. Hakemler değerlendirdikleri makale ile yayınlanmış başka bir makale arasındaki önemli benzerlikleri de editöre bildirmelidirler.

7. Yazarların Görevleri
Yazar olarak belirtilen kişi yapılan çalışmaya entelektüel katkıları olan kişidir. Bunu sağlayan tüm kişiler makalenin yazarlar kısmında belirtilmelidir. Yazarlık listesine uygun olmayan katılımlar ise makalenin ‘Teşekkür’ bölümünde yer almalıdır.
Yazarlar dergiye çalışmalarının verilerini tam olarak sunmalıdır.  Araştırmadaki ve makaledeki veriler uyuşmalıdır. Bu veriler yeterli ayrıntı ve referans içermelidir.
Yazarlar çalışmalarında destek aldıkları kurum, kişi veya kuruluşları eksiksiz bir şekilde beyan etmelidirler.
İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda etik kurallara uyarak çalışmalarından önce gerekli izinleri almalıdırlar.
Ayrıca yazarlar gerçekte var olmayan verileri kullanmamalıdırlar. Ya da çalışmada kullanılmamış cihaz veya verileri kullanılmış gibi göstermemelidirler.
Yazarların araştırmalarının sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde parçalara ayırıp farklı çalışmalarda kullanmaları da kabul edilmeyen davranışlar arasındadır.
Çalışmada aktif katkısı olmayan kişiler yazar olarak eklenmemelidir ve yazarların sırası gerekçesiz ve uygun olmayan şekilde değiştirilmemelidir.
Yazarlardan makaledeki ham verilerin editöryal incelemesi istenebilir ve uygulanabilir olması durumunda yazarlar bu verileri herkese açık hale getirmeye hazır olmalıdırlar. Yazarlar bu verileri yayınlandıktan sonra en az on yıl boyunca saklamalı ve gerekli durumlarda erişilebilir tutmalıdırlar.
Yazarların diğer görevleri ise aşağıda belirtilmiştir;

7.1 Düzeltmeler ve Geri çekme:
EÜDHF dergisi tarafından yayınlanan makaleler ilgili metnin son halidir. Hata tespiti durumunda düzeltme veya geri çekme talepleri dergimiz yayın kurulu tarafından incelenir ve COPE( committee on publication ethics) yönergelerine göre değerlendirilir. Yayımlanan makaledeki hata bulguları büyük ölçüde etkilemeyecek durumda ise bir sonraki sayıda düzeltme yapılır.Düzeltmeler yazarın hatası(erratum) veya yayıncının hatası (corrigendum) olmak üzere 2 çeşit olabilir.Erratum ve corrigendum sayfası belirtilip derginin içindekiler kısmına eklenecek ve orijinal makaleye atıflar yapılacaktır. Eğer yapılan hata makalenin sonucunu etkileyecek kadar büyükse veya etik ihlalleri söz konusuysa editör ve/veya yazar tarafından geri çekilebilir. Bu durumda bir sonraki sayıda makalenin başlığı ile birlikte bir geri çekme notu yayınlanır ve içindekiler bölümünde listelenir. Geri çekme notu makalenin geri çekilme sebebini tam olarak açıklamalıdır ve geri çekildi ibaresi makalenin her sayfasına eklenmelidir.

7.1 Editöryal Endişe Beyanı: Yayınlanan makalenin içeriği hakkında editörün sağlam gerekçelere dayanan endişeleri varsa editör okuyucuları bu yanıltıcı olabilecek bilgiler hakkında uyarmak istiyorsa editöryal endişe beyanı yayınlanabilir.

7.2 İntihal Kontrolü: İntihal başkalarının özgün verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kendi eseri gibi gösterilmesidir. Bunun bilerek ya da bilmeyerek yapılması önemsenmeksizin etik olarak suçtur ve kabul edilemez. Yayın kurulunun intihal şüpheleri varsa COPE kurallarına uygun olarak değerlendirir. Ve makalenin benzerlik tespiti sonuç raporu da makale ile birlikte yüklenir.

7.3 İtiraz: Editörler ve yayın kurulumuzun değerlendirmelerinden geçerek reddedilen makaleler için yazarların da itiraz etme hakkı mevcuttur. Yazarlar itiraz belgelerinde itiraz nedenlerini ayrıntılı biçimde editörün yorumlarına göre cevap vermelidir. Yazarlar itiraz belgelerini EÜDHF dergisi mail adresine yollayabilirler. Değerlendirme sonuçları gecikmeli olabilir. Bu gecikme yeni makale başvurularına verilen öncelikten kaynaklanmaktadır.
Nadiren de olsa görülen bir başka durum ise makalenin kaldırılmasıdır. Hakaret, başkalarının yasal haklarının ihlali, makalenin içeriğinin oluşturabileceği ciddi sağlık riskleri gibi durumlarda makale veri tabanından kaldırılabilir. Bu durumda makale başlığı ve yazar adları web sayfasında saklanacak ve makalenin yasal nedenlerle kaldırıldığını belirten bir bildirim yapılacaktır.

8. Çıkar çatışması
Primer bir çıkarla ilgili profesyonel yargı (hastaların sağlığı veya araştırmanın geçerliliği gibi), sekonder çıkarlardan(finansal kazanç veya kişisel rekabet gibi) etkilendiği zaman ortaya çıkar. Makalelerin yazarları için ise; muhtemelen bilmeden, kendi sonuçlarını veya başkalarının sonuçlarını yorumlamalarını etkileyebilecek finansal çıkarları olduğunda ortaya çıkabilir. Bunun dışındaki çıkar çatışması tipleri akademik nedenler, kişisel ilişkiler, politik ve dini inançlar ve kurum üyelikleridir.
Bir makaleyi nasıl ele alacağımız konusunda en iyi kararı verebilmek için yazarların rekabet halindeki çıkarlarını bilmemiz gerektiğine ve makaleyi yayınlarsak okuyucuların da bunları bilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu sebeple Tüm yazarların, makalelerinin sonuçlarını veya yorumunu etkileyebileceği düşünülebilecek tüm mali veya diğer önemli çıkar çatışmalarını açıklayan beyanda bulunmaları zorunlu olmakla birlikte çıkar çatışmasının bulunması bir makalenin yayınlanamayacağı anlamına gelmez. Projenin tüm finansal destek kaynakları açıklanmalı ve dergimizin yayın kuruluna bildirilmelidir. Yayın kurulumuz bu durumları inceleyip sürecin en objektif şekilde devam edebilmesi için çalışmalarını sürdürmektedir.

9. Telif Hakkı
Dergimize yayınlanmak üzere gönderilen çalışmalar daha önce herhangi bir yerde yayınlanmamış özgün çalışmalar olmalıdır. Yazarlar gönderdikleri çalışmaların başka herhangi bir platformda daha önce yayınlanmadığını beyan etmelidir. Bununla ilgili çalışma gönderen her yazar Telif Hakkı Devir ve Çıkar Çatışması Beyan Formunu doldurmalıdır. Editörlerimizin ve yayın kurulumuzun incelemeleri sonucu tespit edilen telif hakkı ihlallerinden ve yaptırımlardan yazar sorumlu tutulacaktır.
Yazarlar dergimizde yayınlanan çalışmalarını kendi çalışmalarında kaynak göstererek kullanma hakkı, çalışmanın künyesini belirtmek koşulu ile kendi web sitesinde veya üniversitenin açık arşivinde bulundurma hakkı, çalışmayı satmamak koşulu ile çoğaltma hakkı gibi hakları saklıdır.
Yazarlar yayınlanan makaledeki yardımcı resimleri, tabloları ya da makale içeriğinin diğer kısımlarını kullanmak istediklerinde telif hakkı sahibinden izin almalıdırlar. Bunun ihlali sonucu oluşan yaptırımlardan yazarlar sorumlu tutulacaktır.