EÜ Dişhek Fak Derg. 2020; 41(1): 37-58 | DOI: 10.5505/eudfd.2020.79037

Koronavirus (COVID-19) salgını süresince oluşturulan klinikte uygulanan tedavi yaklaşımları: Literatür Taraması ve Üçüncü Basamak Sağlık Kurumu Örneği

Gülcan Coşkun Akar¹, Buse Karatay Şibal¹, Eda Sarı², Ceren Bayraktar³, Ece Sengun⁴, M. Bengü Erden Şahin⁵, Burcu Şerefoğlu⁶, Cem Peskersoy⁷, Furkan Dindaroğlu², Pınar Meriç³, Mehmet Emin Kaval⁶, Arzu Aykut Yetkiner⁴, Candan Efeoğlu⁵, Fahinur Ertuğrul⁴, Murat Türkün^7
1Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Protetik Diş Tedavisi Ana Bilim Dalı, İzmir
²Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Ortodonti Anabilim Dalı
³Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Periodontoloji Anabilim Dalı
⁴Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Pedodonti Anabilim Dalı
⁵Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Ağız Diş ve Çene Cerrahisi Anabilim Dalı
⁶Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Endodonti Anabilim Dalı
⁷Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Restoratif Diş Tedavisi Anabilim Dalı

2019 yılında Çin’in Wuhan bölgesinde ortaya çıkarak hızla yayılan korona virüs salgını DSÖ tarafından 11 Mart 2020 tarihinde pandemik bir hastalık olarak ilan edilmiş, T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından ilk COVID-19 vakası 10 Mart 2020 tarihinde resmi olarak duyurulmuştur. Mevcut bilimsel veriler her yaştan insanın bu yeni bulaşıcı hastalığa karşı duyarlılık gösterdiği, hastalarda değişik ağırlıkta klinik tablolar ile karşılaşıldığı ve hastalık spektrumunun asemptomatik de olabildiği rapor edilmiştir. Insandan insana bulaşmanın direkt (öksürük, hapşırma; veya damlacık/ aerosol yoluyla mikroorganizmaların solunması/yutulmasıyla), kontamine el ve yüzeylerden indirekt temas aktarımı (oral, nazal ve göz mukozalarıyla temas) ve tükürük yoluyla bulaşabileceği gösterilmiştir. Riskler göz önüne alındığında COVID-19 pandemisi esnasında çapraz enfeksiyon riskinin kontrolü için gereken önlemler ve protokoller hızlıca belirlenerek hasta yönetimi yoluna gidilmiştir. Bu doğrultuda T.C. Sağlık Bakanlığı sağlık çalışanları için COVID-19 hastalığı rehberini yayımlayarak alınması gereken tedbirler belirtilmiştir. Bu derlemede, ‘Zorunlu ve Acil Diş Hekimliği Uygulamaları’ hizmetlerinin üçüncü basamak sağlık kuruluşunda oluşturulan klinikte verilmesinde izlenen işlem basamakları, kullanılan materyaller, pandemi sonrası hasta yönetim örneği ile hastaların kliniğe alınmasından klinikten gönderilmesine kadar geçen sürelerde yapılan işlemlerin literatür taraması rehberliğinde sunulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Covid-19, Triaj protokolü, Diş hekimliğinde acil tedaviler

---

Treatment Approaches During Coronavirus (COVID-19) Outbreak: A Literature Review and Tertiary Care Dental Hospital

Gülcan Coşkun Akar¹, Buse Karatay Şibal¹, Eda Sarı², Ceren Bayraktar³, Ece Sengun⁴, M. Bengü Erden Şahin⁵, Burcu Şerefoğlu⁶, Cem Peskersoy⁷, Furkan Dindaroğlu², Pınar Meriç³, Mehmet Emin Kaval⁶, Arzu Aykut Yetkiner⁴, Candan Efeoğlu⁵, Fahinur Ertuğrul⁴, Murat Türkün^7
1Department Of Prosthodontics, Ege University, Izmir Turkey
²Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Ortodonti Anabilim Dalı
³Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Periodontoloji Anabilim Dalı
⁴Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Pedodonti Anabilim Dalı
⁵Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Ağız Diş ve Çene Cerrahisi Anabilim Dalı
⁶Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Endodonti Anabilim Dalı
⁷Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Restoratif Diş Tedavisi Anabilim Dalı

The Corona virus epidemic, which emerged in China in 2019 and spread rapidly, was declared as a pandemic disease by the WHO on March 11, 2020. The first case of COVID-19 was officially announced by the T.C.Sağlık Bakanlığı on March 10, 2020 in Turkey. Current scientific data have been reported that people of all ages are susceptible to this new infectious disease, clinical pictures of different weights are encountered, and the spectrum of the disease can also be asymptomatic. Human-to-human transmission has been shown to be transmitted through direct and indirect contact transfer from contaminated hands and surfaces and saliva. Considering these risks, the necessary measures and protocols for the control of cross infection risk were determined. Accordingly, T.C. Saglik Bakanligi published a guide about COVID-19 for health professionals. In this review, it’s aimed to present the procedures that are followed during the delivery of the ‘Compulsory and Emergency Dentistry Practices’ services in the clinic established in tertiary care dental hospital, and the procedures performed at the clinic.

Keywords: Covid-19, Triage protocol, Emergency treatments in dentistry

---

ATIF KOPYALA